Een belangrijk kunstcentrum van de Noord-Italiaanse regio Lombardije.
Sabbioneta, gelegen in het midden van de Povlakte en een van de meest bewapende bolwerken van Lombardije ten tijde van de Spaanse overheersing in Italië, is tegenwoordig een belangrijk kunstcentrum van de Noord-Italiaanse regio Lombardije. Niet in de laatste plaats draagt het in de bouw van de idyllische stad gebruikte terracotta bij aan dat feit.
In 1577 tot hertogdom benoemd, bouwde Vespasiano Gonzaga (1531-1591) op de zandige afzettingen van de rivieren de Po en de Oglio zijn “ideale Renaissance stad” naar Romeins voorbeeld. Zijn “Citta Ideale” of “Klein Athene” vormde een met zes bastions versterkte stad met daarbinnen schitterende gebouwen, zoals het Teatro all’ Antica, opgetrokken uit behakte blokken gebosseerde natuursteen en voorzien van handgemaakt terracotta vloeren en details.
Het ‘hertogelijk theater’ (Teatro Ducale), het allereerste gebouw dat doelbewust voor de functie van een permanent theater werd ontworpen, is – naast overigens de toepassing van de pythagoreïsche verhoudingen van het stadspatroon – welhaast het meest spectaculaire onderdeel van deze in klassiek dambordpatroon ontworpen stad.
Ontwerper van het Teatro, Vincenzo Scamozzi (1548-1616) volgde in de realisatie van het theater de Romeinse bouwkundige tradities van het “Scaenae frons”, de rijkelijk versierde permanente architecturale achtergrond van een theaterpodium en het “Trompe l’oeil”, de opzettelijk gecreëerde optische illusie, zoals hij die principes eerder had toegepast bij de bouw van het Teatro Olimpico in Vicenza. Gebruik makend van het lineair perspectief aan de hand van een sterk oplopende vloer en schuin aflopende decorgebouwen kregen toeschouwers de indruk in de as van een lange straat te kijken, hetgeen de kwaliteitsbeleving van het theaterstuk enorm verhoogde.
Ook het ontwerp van de toeschouwersruimte is gebaseerd op het Teatro Olimpico. De vloer is belegd met vierkante (23x23cm) terracotta vloertegels, die een prachtig contrast vormen met het halfronde auditorium, de dito houten tribune en de zich daarboven bevindende halfronde Korintische zuilengalerij. In het samenbrengen van de verschillende elementen van het Teatro tot één geheel bewijst ook de gekozen vloertegel haar niet te onderschatten functie: de zuilen met daar bovenop de standbeelden van de twaalf Olympische goden die elk een van de menselijke emoties uitbeeldt, rijzen als het ware op uit de notig-roze handgemaakte terracotta vloer.
Als zodanig is de beleving van het theater, dat na de dood van Vespasiano een jaar na voltooiing van de bouw niet heel veel aan daadwerkelijk theater heeft gezien, op zichzelf een adembenemende ervaring!
